IAGenWeb - Marion County |
    |
In het derde deel volgen we de familie Heerke Ypes Viersen.
[Translator's Note: Dutch marriage practices may be of interest. In August 1811 the emperor Napoleon issued an edict that all people in the Netherlands should choose a surname. About the same time each municipality set up what is called the "Burgelijke Stand" or citizens' registry. All births and deaths are recorded at "city hall," and all legal marriages take place there; for Protestants they generally took place on the same day as their church marriage. Along with that, the municipal structure was changed from the former 11 cities and 30 rural municipalities to a new system of maries (mayor-ates). which were smaller and numbered at least 84. This was in place till about 1817 when it was scrapped in favour of returning to the earlier 11 and 30. The legal marriage of Heerke Ypes Viersen and Sybrigje Harings Feenstra took place in the village of Veenwouden in Dantumadeel. which was the chief village of mairie Veenwouden of which Driesum was part. Before and after the mairie system the municipal offices of Dantumadeel were located until about 1880 in Rinsumageest and all legal marriages after 1811 took place there.
As mentioned above folks had to take last names or register them if they already had a last name. Many of these "name takings" for Friesland have been preserved and can be found; in Tresoar one can copy the actual document. Short forms are also available. Here's the one for Heerke Ypes Viersen's father:
Family name 1811, mairie Rinsumageest
Viersen, Ype Jans, (living at) Rinsumageest
Children: Haring age 33 living at Veenwouden, Jan 32 age living at the St. Annaparochie (Het Bildt), Jelsche age 30 living at Driesum, Oebele age 28 living at Sibrandahuis, Jacob 22, Durk 21, Heerke 17, Anne Geert 16 (These last 4 would have been living with their parent(s) at Rinsumageest); except for Jan all the children lived in the municipality of Dantumadeel.
For Heerke Ypes Viersen's first wife we also find a "name taking" document:
Family name 1811, mairie Veenwouden
van der Wal, Pieter Gosses' widow, living at Driesum
Child: Sibbeltje age 26]
Heerke Ypes Viersen werd geboren op 10 April 1794 te Rinsumageest als zoon van Ype Jans Viersen en Sybrigje Harings Feenstra. Heerke Ypes Viersen trouwde op 29 juli 1815 in de gemeente Dantumadeel met Sibbeltje Pieters van der Wal. Zij was een dochter van Pieter Gosses van der Wal en Janke Rinses en werd geboren op 09 mei 1784 te Driesum. Het echtpaar werd gezegend met twee kinderen. Op 13 april 1816 wordt er te Driesum een dochter geboren die Janke wordt genoemd en op 19 maart 1819 wordt er te Driesum een zoon geboren die Pieter wordt genoemd. Opmerkelijk hierbij is dat beide kinderen worden vernoemd naar de ouders van Sibbeltje en niet naar de ouders van Heerke. In de diverse akten werden ook regelmatig de beroepen die men uitvoerde genoemd zoals ook in de akten van Heerke Ypes Viersen, waaruit blijkt dat hij zowel gardenier als koetsier was. Ook wordt chicoreidroger als beroep van Heerke later nog eens genoemd.
Op 24 april 1821 overlijdt plotseling op de leeftijd van 36 jaar te Driesum Sibbeltje Pieters van der Wal. Als dat nog niet genoeg is overlijdt vrij kort daarna op 09 juni 1821 ook de kleine Janke Heerkes Viersen op de leeftijd van 5 jaar eveneens te Driesum. Heerke Ypes Viersen trouwt voor de 2e keer met Hiltje Aukes Sipma op 12 juli 1829 eveneens in de gemeente Dantumadeel. Hiltje Aukes Sipma was geboren op 07 oktober 1805 te Bornwird en was een dochter van Auke Sipkes Sipma en Ytje Ritskes Reitsma. Heerke Ypes Viersen en Hiltje Aukes Sipma laten nog eens 6 kinderen na. Sybrigje Heerkes Viersen wordt geboren op 08 januari 1830, Auke Heerkes Viersen wordt geboren op 26 maart 1831, Ype Heerkes Viersen wordt geboren op 24 mei 1833, Oebele Heerkes Viersen wordt geboren op 10 juni 1835, Heerke Heerkes Viersen wordt geboren op 11 december 1838, en Sipke Heerkes Viersen wordt geboren op 29 augustus 1842 allen te Driesum in de gemeente Dantumadeel. In hetzelfde jaar en dezelfde maand wanneer Sipke Heerkes Viersen wordt geboren trouwt de oudste zoon Pieter Heerkes Viersen van Heerke Ypes Viersen. Op 11 augustus 1842 trouwt Pieter Heerkes Viersen in de gemeente Dantumadeel met Ymkje Jacobs Meyer. Ymkje Jacobs Meyer was een dochter van Jacob Ymkes Meyer en Antje Meinderts Dantuma en was geboren op 24 oktober 1820 te Driesum. Pieter Heerkes Viersen overlijdt op 8 april 1886 te Driesum en zijn echtgenote Ymkje Jacobs Meyer overlijdt enkele dagen erna op 24 april 1886 eveneens te Driesum.
In 1847 gaan ook Heerke Ypes Viersen en zijn vrouw Hiltje Aukes Sipma en de 6 kinderen op reis met dominee H. P. Scholte en maken de oversteek met de Pieter Floris over 'de grutte dobbe' naar Amerika. Ook zij vestigen zich in het plaatsje Pella in de staat Iowa. Uit Amerikaanse bronnen vernamen we dat hij zich in Nederland bezig hield met allerlei handel en er profijt wist uit te slaan. Bovendien had hij een chicorei fabriek en was graan handelaar. In Amerika verdiende hij zijn geld in de landbouwindustrie en had een grote boerderij alwaar ook het gezin Viersen woonde. Op 03 augustus 1861 overlijdt Heerke Ypes Viersen te Lake Prairie Twp en wordt begraven op de Viersens begraafplaats ten zuiden zijn eigen boerderij nabij een heuvel. Het valt tot op de dag van vandaag niet mee om de graven alsnog te vinden. Naast het graf van Heerke Ypes Viersen bevinden zich hier nog een aantal graven uit de Viersens familie. Hieronder zijn diverse kinderen waarvan er geen 1 kind de leeftijd van 5 jaar had bereikt. Pieter, Mary en Christina drie kinderen van Auke Heerkes Viersen en Freddie en Mary twee kinderen van Oebele Heerkes Viersen liggen ook op deze begraafplaats begraven. Het gerucht gaat dat de resten van het lichaam van Heerke Ypes Viersen zijn verplaatst van de Viersens begraafplaats naar de Oakwood begraafplaats. Heerke´s naam staat op een grote zwarte steen op deze begraafplaats. Hiltje Aukes Sipma overlijdt op 19 februari 1898 te Pella, Marion County in de staat Iowa.
Hoe is het de 6 kinderen uit dit huwelijk vergaan? We beginnen met Sybrigje Heerkes Viersen de oudste en misschien wel de meest bekende. Ze is nooit getrouwd, hoewel er wel een gerucht gaat ze verloofd was maar dat haar verloofde een reis moest maken en daarvan nooit is terug gekomen. De oude vrijster besteedde haar geld aan het oprichten van een bibliotheek in Pella en met behulp van Andrew Carnegie is dit haar ook gelukt. Deze bibliotheek is tot op het heden nog steeds te bezichtigen en houdt de gedachtenis aan haar in leven. Haar gierigheid en zuinigheid is in vele verhalen beschreven.
Een van de meest amusante is het verhaal hoe Siebertje (Sybrigje werd later zo genoemd) rekeningen incasseerde waarvan de betaaldatum al lang overschreden was. Een kleermaker, één van de vele schuldenaren van Siebertje, was van mening, dat sinds Siebertje zoveel geld had, hij zijn rekening aan Siebertje niet hoefde te betalen. Siebertje daarin tegen maakte een lijst van al haar debiteuren en liet hen weten dat ze persoonlijk langs zou komen en net zo lang bij hen in de kost zou komen wonen totdat de volledige rekening was betaald. Niemand stond hierop te wachten en het duurde niet lang of alle openstaande rekeningen aan Siebertje waren betaald. Een foto toont een harde en ongenaakbare Siebertje maar ondanks haar excentriciteit schuilt er achter haar een bedaarde en degelijke zakenvrouw met een ontzettend groot gevoel voor humor. Op 18 augustus 1910 overlijdt Sybrigje Heerkes Viersen te Pella. Ze ligt op de Oakwood begraafplaats begraven.
Ook een van de meest vooraanstaande burgers van Marion County was Auke Heerkes Viersen. Hij had een handelsonderneming van ruim 20 jaar. In 1858 werd hij verkozen tot hoofd van de Financiële Afdeling van Pella gedurende de tijd dat Isaac Overkamp burgemeester van Pella was. Van 1861 tot 1862 was hij griffier en rechter van de gehele gemeenschap waarin Pella was gevestigd. Hij was gemeentesecretaris en maakte deel uit van de gemeenteraad. In 1872 werd hij directeur van het plaatselijke Postkantoor en was hij een prominent en gewaardeerd lid van de Eerste Doopsgezinde Gemeente in Pella. Bovendien had hij een grote interesse in religie en het onderwijs binnen de gehele gemeenschap. Er zijn maar weinig die zo gerespecteerd en geliefd waren als Auke Heerkes Viersen volgens Amerikaanse bronnen. Er wordt maar van weinigen gezegd dat ze geen vijanden hadden, maar als er 1 is die die titel verdient dan is dat wel Auke Heerkes Viersen.
Hij trouwde op 04 maart 1853 in Lake Prairie Twp Marion Co. met Hendrika (Henrietta) Flootman Roelofsz. Hendrika F. Roelofsz was geboren op 25 juni 1834 te Rinsumageest en was een dochter van Dr. Joost Roelofsz en Mietje (Maria) Lindeloof. Het gezin van Joost Roelofsz vertrok met 4 kinderen in 1847 op de Nagasaki naar Amerika omdat de Nederlandse regering hen verboden had te emigreren naar Java. Het echtpaar Auke Heerkes Viersen en Hendrika Flootman Roelofsz wordt gezegend met 17 kinderen waarvan er 3 op jonge leeftijd overleden. De andere 14 kinderen zijn: Joost Aukes Viersen, Lillie Aukes Viersen, Mary Aukes Viersen Auke Aukes Viersen, Henrietta Flootman Viersen, Christina Lulu Viersen, Lydia Drusilla Viersen, Johanna Josephine Viersen, Benjamin Aukes Viersen, Ype Aukes Viersen, Leo Andrew Viersen, Bertha Evaline Viersen, Leonal Aukes Viersen en Paul Aukes Viersen allen geboren te Pella of Prairie Lake Twp Marion County in Iowa. Het gezin Viersen woonde in een door Dr. Roelofsz gebouwd huis in North Main. Dochter Lillie was lange tijd lerares op de plaatselijke school In het Historisch Museum te Pella staat nog een replica van deze woning. Aukes Heerkes Viersen overleed op 23 juli 1888 te Pella en zijn vrouw Hendrika Flootman Roelofsz overleed op 06 september 1905 eveneens te Pella. Ze liggen op de Oakwood begraafplaats begraven.
Over zoon Ype Heerkes Viersen is weinig bekend. Hij blijft ongehuwd en overlijdt op 29 juni 1911 te Pella.
Zoon Oebele Heerkes Viersen had samen met zijn broer Sipke Heerkes Viersen een handelsmaatschappij voor vele jaren. Op 26 december 1860 gaf Oebele Heerkes Viersen het ja-woord aan Emma Catherine Louise Renaud in Pella. Emma Renaud werd geboren op 7 mei 1839 in de omgeving van Audincourt nabij Montebeliard in Frankrijk. Ze was een dochter van Frederic Constant Renaud en Louise Dorrian. Het huwelijk werd gezegend met 4 kinderen. Lottie Viersen, Harry Viersen, Mary Viersen en Freddie Viersen. Deze laatste 2 kinderen overlijden reeds op jonge leeftijd. Hij woonde op de oude stede anderhalve kilometer ten noord westen van de stad beter bekend als de Heerke Ypes Boerderij gedurende zijn hele leven. Het overlijden van zijn twee kinderen heeft hem enorm aangegrepen en heeft een zware last op zijn schouders gelegd die hij zijn hele leven heeft gedragen. Ook na het overlijden van zijn vrouw Emma Renaud op 13 april 1907 aan de Pest blijft hij te Pella wonen in zijn oude vertrouwde omgeving en wordt hij prima verzorgd door zijn zoon Harry Viersen en diens vrouw Dora Lautenbach. Oebele Heerkes Viersen overlijdt op 17 juli 1926 op 91 jarige leeftijd te Pella en wordt bij zijn vrouw begraven op de begraafplaats Oakwood.
Over Heerke Heerkes Viersen is alleen het volgende bekend. Hij blijft evenals zijn broer Ype Heerkes Viersen ongehuwd. Hij promoveerde aan de Medische Universiteit van Iowa in 1872 en runde een succesvolle huisartsen praktijk gedurende 40 jaar. Op 27 juli 1912 overleed hij te Pella en werd begraven op de begraafplaats Oakland Cemetery, Marion Co. in Iowa.
Als laatste zoon noemen we Sipke Heerkes Viersen. Hij runde samen met zijn broer Oebele Heerkes Viersen een handelsmaatschappij voor vele jaren. In 1872 werd ook hij gekozen tot griffier en rechter in Marion Co. Iowa die ook zijn broer Auke Heerkes Viersen had bekleed. Bovendien had Sipke Heerkes Viersen een grote belangstelling voor educatieve zaken en was voorzitter van het schoolbestuur. Hij trouwde op 6 november 1872 met Jessie Fisher in Pella. Jessie Fisher werd geboren rond 1853 in Canada en was een dochter van John Fisher (afkomstig uit Ierland) en Jessie Fisher (afkomstig uit Engeland) . Het gezin krijgt 3 kinderen. Jessie L. Viersen, Sipke Heerkes Viersen en John Harry Viersen. John Harry werd slechts 1 jaar oud. Het bevolkingsregister van Pella in 1900 vermeld dat Sipke Heerkes Viersen en Jessie Fisher zijn gescheiden. Sipke Heerkes Viersen overlijdt op 05 juli 1925 te Pella en wordt begraven op de Oakwood begraafplaats. Waar en wanneer Jessie Fisher is overleden is niet bekend.
Er is ons verteld, alhoewel het niet is bewezen, maar volledig geaccepteerd in Nederland, dat de Friese Viersens afstammen van de adel. Hun genealogie staat zeer goed bekend en is gedocumenteerd aan het geslacht van Charlemagne, King of the Franks (768-814) van het Westerse Romeinse Rijk (800-814). De plaats waar de Viersens oorspronkelijk vandaan komen ligt in West Duitsland, vlakbij de Nederlandse grens.
Heeft u naar aanleiding van dit verhaal aanvullingen of verbeteringen dan hoor ik dat graag.
Kor Postma
van Aernsmastraat 14
9104 HG Damwoude
Tel: 0511-422640